งานบัญชีเป็นงานที่เกี่ยวข้องกับการรวบรวมและบันทึกข้อมูลทางบัญชี การเงินและภาษี เพื่อสรุปเป็นรายงานงบการเงิน การตรวจสอบและรับรองงบการเงิน หรือการตรวจสอบระบบการควบคุมภายในขององค์กร ในการนำเสนอข้อมูลผลประกอบการและฐานะทางการเงินขององค์กรรวมทั้งการวิเคราะห์รายงานทางการเงิน ทำให้ผู้บริหารทราบถึงสถานะทางการเงินของกิจการซึ่งมีความสำคัญอย่างมากต่อการวางแผนตัดสินใจ การกำหนดกลยุทธ์ต่างๆรวมทั้งนโยบายที่เหมาะสมสำหรับองค์กร
ตำแหน่งต่างๆในสายงานบัญชี
โดยทั่วไปเมื่อพูดถึงสายงานบัญชีคนส่วนใหญ่จะเข้าใจว่าเป็นงานรวบรวมเอกสารทางบัญชี บันทึกรายการและจัดทำงบการเงินเท่านั้น แต่ว่าที่จริงแล้วในสายงานบัญชีมีตำแหน่งต่างๆที่แบ่งตามลักษณะงานได้ ดังนี้
1. นักบัญชี (Accountant)
หน้าที่ของนักบัญชี
นักบัญชีทำหน้าที่จัดทำรวบรวมข้อมูล จัดทำเอกสารทางบัญชี การบันทึกรายการค้า การตรวจสอบความถูกต้องทางบัญชี การจัดทำงบการเงินรวมทั้งการจัดทำงบประมาณและรายงานทางการเงินสำหรับผู้บริหาร
ตำแหน่งงานสำหรับนักบัญชี
นักบัญชีมีทั้งที่ทำงานในองค์กรตั้งแต่ขนาดเล็กจนถึงองค์กรขนาดใหญ่ นักบัญชีที่ทำงานในสำนักงานบัญชี รวมถึงนักบัญชีอิสระ
ถ้าแบ่งตามขนาดขององค์กร ตำแหน่งงานสำหรับนักบัญชีประกอบด้วย
1.1 องค์กรขนาดเล็กและสำนักงานบัญชี
องค์กรขนาดเล็กซึ่งมีงบประมาณน้อยมักจะจ้างนักบัญชีเพียงคนเดียวในการดูแลงานด้านบัญชี สำหรับสำนักงานบัญชี ส่วนใหญ่ผู้บริหารเป็นผู้ทำบัญชีหรือผู้สอบบัญชีรับอนุญาตและมีพนักงานบัญชีในระดับstaff ซึ่งให้บริการงานบัญชีแบบครบวงจร งานจดทะเบียนจัดตั้งบริษัทและห้างหุ้นส่วน การวางระบบบัญชีรวมถึงการตรวจสอบบัญชี การวางแผนภาษี เป็นต้น
1.2 องค์กรขนาดกลาง
องค์กรขนาดกลาง มีโครงสร้างของแผนกบัญชีได้แก่สมุห์บัญชีหรือผู้จัดการแผนกบัญชีทำหน้าที่ตรวจสอบเอกสารทางบัญชี ตรวจสอบการบันทึกรายการค้าและรายการภาษี การจัดทำงบการเงินและรายงานสำหรับผู้บริหาร มีพนักงานบัญชีประมาณไม่เกิน 5 คน ทำหน้าที่รวบรวมเอกสารและบันทึกบัญชี
1.3 องค์กรขนาดใหญ่
องค์กรขนาดใหญ่ได้แก่บริษัทข้ามชาติ บริษัทมหาชนหรือ กลุ่มบริษัท มีโครงสร้างของฝ่ายบัญชี(Accounting Department) ได้แก่
1.3.1 ผู้อำนวยการฝ่ายบัญชี (Financial Controller/Chief Financial Officer)
ถือเป็นผู้บริหารสูงสุดของสายงานบัญชีและการเงินของบริษัท มีหน้าที่ควบคุม วางแผน บริหารด้านบัญชีและการเงินของงองค์กร ได้แก่การบริหารต้นทุน กระแสเงินสด ประมาณการกำไรของธุรกิจ วางแผนการระดมทุนเช่นการเพิ่มทุน การออกหุ้นกู้ การเสนอขายหุ้น เป็นต้น เพื่อให้บริษัทมีเงินทุนหมุนเวียนไปขยายกิจการ ดูแลการจ่ายเงินปันผลให้กับผู้ถือหุ้น ตลอดจนควบคุมกำกับดูแลทางด้านการเงิน จึงเป็นตำแหน่งที่ต้องอาศัยการสะสมประสบการณ์ความรู้ความชำนาญทางด้านบัญชีและต้องเป็นผู้มีวิสัยทัศน์ มีความสามารถในการบริหารการเงิน เพื่อให้เป็นไปตามเป้าหมายขององค์กร
1.3.2 ผู้จัดการฝ่าย/แผนกบัญชี (Accounting Manager)
ในองค์กรขนาดใหญ่ ผู้จัดการฝ่าย/แผนกบัญชีเป็นผู้บริหารระดับกลางขององค์กร เป็นผู้รายงานตรงไปยังผู้อำนวยการฝ่ายบัญขี มีหน้าที่ดูแลจัดการทางด้านบัญชีและการเงิน การตรวจสอบรายการทางบัญชีและภาษี ควบคุมการปิดบัญชีการจัดทำงบการเงิน การจัดทำงบประมาณ การจัดทำรายงานทางการเงิน การวิเคราะห์ข้อมูลทางบัญชีและการเงินเพื่อเสนอผู้บริหารระดับสูง
1.3.3 สมุห์บัญชีหรือหัวหน้าแผนก
สมุห์บัญชีหรือหัวหน้าแผนก ทำหน้าที่บันทึกข้อมูลเอกสารทางบัญชี ตรวจสอบความถูกต้องของเอกสาร ปิดบัญชี ตรวจสอบและยื่นแบบรายงานภาษี ติดต่อประสานงานกับกรมสรรพากร จัดทำงบการเงินและจัดทำรายงานทางการเงิน
1.3.4 พนักงานบัญชี
พนักงานบัญชีเป็นพนักงานบัญชีระดับปฎิบัติการที่ไม่มีผู้ใต้บังคับบัญชา มีหน้าที่ออกเอกสารทางบัญชีได้แก่ ใบแจ้งหนี้ ใบกำกับภาษี ใบเสร็จรับเงิน เป็นต้น การบันทึกรายการทางบัญชี การวางบิล การรับวางบิล การจัดทำแบบรายงานภาษี การจัดทำรายงานภาษีซื้อ ภาษีขาย เป็นต้น ในองค์กรขนาดใหญ่มักจะแบ่งงานเป็นพนักงานบัญชีฝ่ายเจ้าหนี้ พนักงานบัญชีฝ่ายลูกหนี้ พนักงานการเงิน(Cashier) เป็นต้น
2. ผู้สอบบัญชี (External Auditor)
ผู้สอบบัญชีเป็นหนึ่งในสายงานบัญชีที่มีใบอนุญาตประกอบวิชาชีพ ส่วนใหญ่เป็นอาชีพอิสระ มีหน้าที่ตรวจสอบบัญชีและรับรองงบการเงินของบริษัทและห้างหุ้นส่วนนิติบุคคล สำหรับบริษัทตรวจสอบบัญชีขนาดใหญ่จะมีโครงสร้างของงานสอบบัญชี โดยมีผู้บริหารในระดับPartner รองลงมาเป็นระดับManager ระดับSupervisor และระดับStaff
3. ผู้ตรวจสอบภายใน (Internal Auditor)
ผู้ตรวจสอบภายใน มีหน้าที่วางแผนการตรวจสอบภายใน ประเมินความเสี่ยงและระบบการควบคุมภายในขององค์กร และเสนอรายงานการตรวจสอบต่อคณะกรรมการของบริษัท บริษัทที่มีหน่วยงานตรวจสอบภายในส่วนใหญ่จะเป็นบริษัทข้ามชาติหรือบริษัทมหาชน เป็นต้น โดยทั่วไปมีผู้จัดการตรวจสอบภายใน1 คนและพนักงานตรวจสอบภายใน 1-2 คน ส่วนองค์กรขนาดใหญ่ที่มีบริษัทย่อยหลายๆบริษัท จะมีจำนวนผู้ตรวจสอบภายในมากขึ้น
สายงานบัญชีเป็นสายงานที่เป็นวิชาชีพเฉพาะที่มีมาตรฐานในการปฏิบัติงาน ไม่ว่าจะเป็นมาตรฐานรายงานทางการเงิน กฎหมายที่เกี่ยวข้องเช่นประมวลรัษฎากร ประมวลกฎหมายแพ่งพาณิชย์(เกี่ยวกับบริษัทจำกัด ห้างหุ้นส่วนนิติบุคคล) เป็นอาชีพที่ต้องใช้ความละเอียดรอบคอบ ผู้ประกอบวิชาชีพควรมีการศึกษาหาความรู้เพิ่มเติมและพัฒนาความรู้ทางวิชาชีพอยู่อย่างต่อเนื่อง และเปิดรับและปรับตัวให้ทันต่อการเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยีใหม่ๆอย่างสม่ำเสมอ
ติดตามความรู้จาก โปรแกรมบัญชี PEAK ได้ที่ peakaccount.com
หรือเข้าใช้งานโปรแกรม คลิก เข้าสู่ระบบ PEAK
อ้างอิง
