การจ่ายเงินปันผลของบริษัท ทำอย่างไร?

การก่อตั้งบริษัทหรือการลงทุนซื้อหุ้นในบริษัท ผู้ถือหุ้นหรือนักลงทุนมีจุดมุ่งหมายร่วมกันคือแสวงหาผลตอบแทนในรูปของกำไร และแบ่งปันผลกำไรที่ได้จากการดำเนินกิจการนั้น ซึ่งอยู่ในรูปของเงินปันผล

การจ่ายเงินปันผลคืออะไร

เงินปันผลเป็นผลตอบแทนที่บริษัทแบ่งจ่ายจากผลกำไรให้แก่ผู้ถือหุ้น ตามสัดส่วนจำนวนหุ้นที่ถือ การจ่ายเงินปันผลเป็นการจ่ายจาก 2 ส่วนหลักคือ
1. กำไรสุทธิที่เกิดขึ้นในระหว่างงวด 
2. กำไรสะสมที่ยังไม่ได้จัดสรร

บริษัทจ่ายเงินปันผลเมื่อไร

โดยปกติบริษัทที่จะจ่ายเงินปันผลได้ต้องเป็นบริษัทที่มีสภาพคล่องทางการเงิน มีกระแสเงินสดเพียงพอ มีฐานะการเงินที่ค่อนข้างแข็งแรง 

ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ บรรพ3  ลักษณะ22 หุ้นส่วนและบริษัท ระบุเกี่ยวกับการจ่ายเงินปันผลของบริษัทจำกัด ไว้ดังนี้

มาตรา 1201 ห้ามมิให้ประกาศอนุญาตเงินปันผลนอกจากโดยมติของที่ประชุมใหญ่ กรรมการอาจจ่ายเงินปันผลระหว่างกาลให้แก่ผู้ถือหุ้นได้เป็นครั้งเป็นคราว ในเมื่อปรากฎแก่กรรมการว่าบริษัทมีกำไรสมควรพอที่จะทำเช่นนั้นได้

ห้ามมิให้จ่ายเงินปันผลจากเงินประเภทอื่นนอกจากเงินกำไร ถ้าหากบริษัทขาดทุน ห้ามมิให้จ่ายเงินปันผลจนกว่าจะได้แก้ไขให้หายขาดทุนเช่นนั้น

มาตรา 1202 ทุกคราวที่แจกเงินปันผล บริษัทต้องจัดสรรเงินไว้เป็นทุนสำรองอย่างน้อยหนึ่งในยี่สิบส่วนของจำนวนผลกำไรซึ่งบริษัททำมาหาได้จากกิจการของบริษัท จนกว่าทุนสำรองนั้นจะมีจำนวนถึงหนึ่งในสิบของจำนวนทุนของบริษัทหรือมากกว่านั้น แล้วแต่จะได้ตกลงกำหนดไว้ในข้อบังคับของบริษัท

จากประมวลกฎหมายแพ่งพาณิชย์ จะเห็นว่าบริษัทจ่ายเงินปันผลได้ก็ต่อเมื่อ

1. บริษัทมีกำไรสะสม ถ้าบริษัทมีขาดทุนสะสม บริษัทไม่สามารถจ่ายเงินปันผลได้

ตัวอย่างเช่น
บริษัทมีผลขาดทุนสะสมยกมาต้นปี 2563 เป็นจำนวนเงิน (10,000) บาท
กำไรสุทธิ ปี2563  เป็นจำนวนเงิน 100,000 บาท
ดังนั้น ปี 2563 บริษัทมีกำไรสะสมยกไป 90,000 บาท
ปี 2563 บริษัทสามารถจ่ายเงินปันผลได้จากกำไรสะสม 90,000 บาท และขาดทุนสะสม(10,000) บาทที่ยกมาต้นปี 2563 หายไปเนื่องจากในปี 2563 มีกำไรสุทธิ 100,000 บาท 

2. บริษัทได้จัดสรรเงินไว้เป็นทุนสำรองร้อยละ 5 ของกำไร

บริษัทได้จัดสรรเงินไว้เป็นทุนสำรองร้อยละ 5 ของกำไร จนกว่าทุนสำรองนั้นจะเท่ากับร้อยละ 10 ของทุนจดทะเบียนหรือตามจำนวนที่กำหนดไว้ในข้อบังคับของบริษัท ซึ่งจะจัดสรรทุกครั้งที่มีการประกาศจ่ายเงินปันผล

3. บริษัทมีมติที่ประชุมผู้ถือหุ้นให้จ่ายเงินปันผล

ส่วนในกรณีที่กรรมการบริษัทเห็นว่าบริษัทมีกำไรมากในระหว่างงวดพอที่จะจ่ายเงินปันผล กรรมการอาจเสนอให้มีการจ่ายเงินปันผลระหว่างกาล โดยจัดทำหนังสือเชิญประชุมผู้ถือหุ้น และจัดประชุมผู้ถือหุ้นเพื่อขอมติที่ประชุมผู้ถือหุ้นในการอนุมัติให้มีการจ่ายเงินปันผลระหว่างกาล 

วิธีการจ่ายเงินปันผล

ในการจ่ายเงินปันผล คณะกรรมการบริษัทจะพิจารณาว่าจะจ่ายเงินปันผลด้วยวิธีใด โดยปกติการจ่ายเงินปันผลมีด้วยกัน 6 วิธี ได้แก่

1. การจ่ายเงินปันผลเป็นเงินสด

บริษัทส่วนใหญ่จะจ่ายเงินปันผลเป็นเงินสด

2. การจ่ายเงินปันผลเป็นหุ้น

เป็นการเพิ่มจำนวนหุ้นของกิจการ แต่มูลค่ารวมของบริษัทไม่เปลี่ยนแปลงมีผลทำให้ราคาต่อหุ้นลดลง แต่จะชดเชยจากจำนวนหุ้นปันผลที่ได้รับเพิ่มขึ้น ในภาพรวมจำนวนหุ้นที่มากขึ้นเป็นการเสริมสภาพคล่องของบริษัท

3. การแตกหุ้น

4. การซื้อหุ้นกลับคืน

5. การรวมหุ้น

6. การจ่ายเงินปันผลด้วยวิธีอื่น

ในการจ่ายเงินปันผล บริษัทจะกำหนดนโยบายเงินปันผลโดยคำนึงถึงปัจจัยต่างๆที่มีผลกระทบได้แก่ สภาพคล่องทางการเงิน โอกาสในการลงทุน ความสามารถในการกู้ยืม ขนาดของธุรกิจ เป็นต้น เพื่อให้เกิดความพึงพอใจของผู้ถือหุ้นมากที่สุด

PEAK โปรแกรมบัญชี มี PEAK Board เป็น New Feature จาก PEAK ให้ข้อมูลสรุปผลประกอบการในรูป Dashboard แสดงข้อมูลสรุปผลอย่างง่าย สวยงาม ถูกต้อง สามารถนำข้อมูลไปใช้ในการวางแผนและตัดสินใจเรื่องสำคัญต่างๆได้

ติดตามความรู้จาก โปรแกรมบัญชี PEAK ได้ที่ peakaccount.com
หรือเข้าใช้งานโปรแกรม คลิก เข้าสู่ระบบ PEAK
หรือสอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมทาง inbox ของ Facebook PEAK โปรแกรมบัญชีออนไลน์

อ้างอิง

การจ่ายเงินปันผล กรณีการจ่ายเงินปันผลของบริษัทฯ,สภาวิชาชีพบัญชีในพระบรมราชูปถัมภ์ :  https://www.tfac.or.th/Faq/Detail/1164

เงินปันผลหรือหุ้นปันผลอะไรดีกว่ากัน: https://www.krungsri.com/th/plearn-plearn/dividen-fund-vs-dividen-stock